Recensie van Irene Start over "de offers"

Schrijver:                                Beijnum, Kees van

Titel:                                       De offers

Jaar van uitgave:                   2014

Bron:                                      Elsevier

Publicatiedatum:                    04-10-2014

Recensent:                             Irene Start

Recensietitel:                          Loodzware sfeer

Taal:                                       Nederlands

Kees van Beijnum schrijft mooi beeldend over Japan na de capitulatie

Japan beschreven door westerse ogen; dat levert nogal eens een roman op waarin wreedheid om de voorrang strijdt met zwoele geisha's die hun kunsten verrichten achter rijstpapieren wandjes. Ook Kees van Beijnum weet dit soort clichés in zijn nieuwe grote roman De offers niet helemaal te overstijgen. Daar staat tegenover dat hij in ruim 510 pagina's twee met vaart vertelde verhalen handig met elkaar vervlecht en een goede spanningsboog weet te creëren.

In zijn negende roman sinds zijn overstap in 1991 van de journalistiek naar het schrijverschap, koos Van Beijnum 'de oorlog na de oorlog' als onderwerp. Het decor is het Japan van 1946. Japanners hebben gecapituleerd, de Amerikanen zijn de overwinnaars en gedragen zich ook zo. Voor de bevolking van Tokio maakt het weinig verschil. Gewone mensen hebben nauwelijks iets te eten, iedereen besteelt iedereen, slechts een enkeling (lees: hoer of overloper) heeft het redelijk.

Hoofdpersonage van de roman is rechter Brink, die met twee koffers, een Engels woordenboek en een surplus aan ambitie in Tokio arriveert. Brink is uitverkoren om deel te nemen aan het tribunaal dat de oorlogsmisdaden van hooggeplaatste Japanners moet beoordelen. Hij is met zijn 38 jaar de jongste van de elf rechters, en de meest impulsieve. Als enige doet hij een poging de wet werkelijk toe te passen. Daarbij vindt hij de rest van de rechters meermalen tegenover zich.

Van Beijnum beschrijft de loodzware sfeer die in de raadkamers hangt, alles gaat over de dood. Dat Brink de risee van de internationale gemeenschap dreigt te worden, komt uiteindelijk eerder doordat hij zijn hart heeft verloren aan de mooie zangeres Michiko dan door juridische kwesties. De verleidingsscènes zijn wat stijfjes en zorgen niet echt voor vuurwerk - Brink is een wat formeel personage.

Hoe anders van sfeer en kleur (en veel beter) zijn de scènes die zich gelijktijdig elders afspelen, in een bergdorpje in de prefectuur Nagano. De bewoners van het dorp zijn arm, en hun gezwoeg is zonder uitzicht. Eén persoon is in het bijzonder zonder nut; de veteraan Hideki, die met één been en een verminkt gezicht uit de oorlog terugkeert. Hier opent Van Beijnum succesvol een gesloten gemeenschap voor de lezer. Hij beschrijft hoe met ongewenste kinderen wordt omgegaan, hoe oude wreedheden tot nieuwe wreedheden leiden. Geschillen op het platteland zijn niet op te lossen met een tribunaal, de mensen regelen het onderling. Van sommige wrede passages gaan je haren overeind staan, maar de schrijver doseert ze precies goed. Hij creëert bovendien op een slimme manier cliffhangers, door midden in een spannende passage naar Tokio over te springen, waar het andere verhaal zich afspeelt.

De offers gaat over gekrenkte trots, en het oosterse en het westerse gevoel van rechtvaardigheid botsen flink. Het verhaal ademt grote ambitie en is visueel sterk. Van Beijnum duikt diep 'in de grabbelton van zintuiglijke waarnemingen', zoals hij dat zelf noemt - voor een verfilming hoeven eigenlijk alleen de dialogen nog te worden uitgewerkt.

Dat het verhaal niet overal even indringend is, komt doordat de schrijver soms iets te vlotjes over de dingen heen vliegt. Vooral de romance blijft afstandelijk. Het beste zijn de laatste honderd pagina's, waarin niet alleen stevige morele noten worden gekraakt, maar ook hoofdpersonages Brink en Michiko (eindelijk) meer reliëf krijgen.

Kees van Beijnum (60) debuteerde in 1991. Hij werd bekend met Dichter op de Zeedijk (1995) en De oesters van Nam Kee (2000).

Korte samenvatting van de recensie

De recensente beschrijft vooral de gebeurtenissen in het verhaal, waarbij ze een sfeertekening geeft hoe het boek is. Ze vindt het goed dat de schrijver niet alleen over de wreedheden van de Japanners schrijft, hij doseert precies goed. Het is namelijk een valkuil als westerse schrijver om teveel over de wreedheden van de Japanners te schrijven. Ze vindt het boek grote ambitie ademt en visueel sterk is. Ze vindt vooral dat de romance te afstandelijk blijft waardoor het verhaal niet overal even indringend is.

Recensie van Sebastiaan Kort over "De Offers"

5.1 Recensie door Sebastiaan Kort

Schrijver:                                           Beijnum, Kees van

Titel:                                                   De offers

Jaar van uitgave:                               2014

Bron:                                                  NRC Handelsblad

Publicatiedatum:                                03-10-2014

Recensent:                                        Sebastiaan Kort

Recensietitel:                                     Personages om in je hart te sluiten

Taal:                                                   Nederlands

De verhalentombola in deze 'Japanse roman' speelt zich af in naoorlogs Tokio waar een Nederlandse jurist meehelpt de orde te herstellen. De schrijver krijgt de lezer precies daar waar hij hem hebben wil.

Ze bestaan, boeken die al vanaf de eerste pagina een soort zelfbewustzijn uitstralen. Ze ademen concentratie, controle en iets van volwassenheid. Iemand als Oek de Jong schrijft zulke boeken. Neem die proloog van Hokwerda's kind, geschreven op een toon van iemand die zeker weet dat hij er iets essentieels in aanboort dat niet anders verwoord had kunnen worden dan zo. Pier en oceaan had dat ook. Het zijn ook boeken die onmiddellijk ontzag inboezemen. Hier wordt niet aarzelend wat papier bij de lezer onder de deur geschoven, nee, het boek is af en jij mag het lezen.

Kees van Beijnum is een heel ander soort schrijver dan De Jong, maar ook De offers, zijn tiende roman, roept meteen dit gevoel op. Getuige zijn nawoord heeft hij hard en lang aan zijn 'Japanse roman' geschaafd, maar af is die zeker. Het boek is toonvast, er worden geen grote uitglijers in gemaakt, het is bovenal vakwerk van iemand die een flinke lap tijd van je vraagt maar dat ook verdient. Het is óók de roman die Van Beijnum een conflict opleverde met de zoon van rechter Bert Röling (1906-1985), wiens dagboeken de schrijver gebruikte voor de roman. De hoofdpersoon heeft trekken van Röling, zei Van Beijnum in deze krant, maar het verhaal is verzonnen.

Criminelen

Van Beijnum neemt ons mee naar het Tokio van net na de Tweede Wereldoorlog. De geallieerde bombardementen hebben delen van de stad tot puin gereduceerd, en de hiërarchische structuur tussen de bewoners is zoek omdat de door God gezonden Keizer toch niet zo onschendbaar bleek te zijn als verkondigd. Criminelen slaan hun slag, wrokkige Japanse soldaten zien de rondtuffende Amerikanen als bezetters. In deze heksenketel introduceert Van Beijnum de Nederlandse jurist Brink, die zitting heeft in het tribunaal dat hooggeplaatste Japanse bewindvoerders voor oorlogsmisdaden berecht. De orde moet terugkeren in Japan, en Brink is één van de mensen die dat in de vorm van rechtspraak moet brengen. Het verleden moet afgewikkeld, een democratischer - lees: verwesterd - Japan staat in de steigers. Brink is weliswaar jong, maar hij is rustig en betrouwbaar. Aanvankelijk voegt hij zich gedwee naar het geallieerde plan om de Japanners met flinke straffen op te zadelen: het is het scenario dat de westerse politiek het beste uitkomt. Zijn bereidheid om mee te werken wordt echter aan het wankelen gebracht door twee voorvallen. Een Indiase collega-rechter, Pal, wijst hem op de vermeende 'kolonialistische' agenda van de op hand zijnde kleinering van Japan én hij legt het aan met een ambitieuze Japanse zangeres, Michiko.

De vaart van De offers wordt grotendeels veroorzaakt door razende narratieve schakelingen. Er zit zo veel handeling in de roman, er wordt alleen al zo veel nieuwe basale informatie op je afgestuurd (een minder capabele auteur had nog wel 200, 300 pagina's extra nodig gehad om hetzelfde te vertellen) dat je alleen daardoor al gefocust blijft. Want naast Brink en Michiko spint Van Beijnum nog een derde streng door de vertelling heen, die van de hartverwarmende en tegelijkertijd hartverscheurende Hideki, een eenvoudige jongen uit de Japanse bergen die gehandicapt is teruggekeerd uit de Japans-Chinese oorlog.

Een touw

Lange tijd houd je je hart vast of Van Beijnum er wel in zal slagen om van drie draden een touw te maken. En: je begint je ook voorzichtig af te vragen waar Van Beijnums verhalentombola nu toe dient. Wat moet die ons tonen?

Om met het laatste te beginnen: dat is het iets minder geslaagde deel van de roman. De intellectuele component, die voornamelijk uit overdenkingen van rechtsfilosofische aard bestaat, ráákt aan diepzinnigheid, maar ook weer niet op zo'n manier dat je er van uit je stoel klapt. Wat betreft het vraagstuk van het kolonialisme is het ook opvallend dat er met geen woord gerept wordt over de superioriteitsgevoelens die de Japanners er tegenover andere Aziatische volken op nahielden. Zouden de rechters van die tijd daar helemaal niet van op de hoogte zijn geweest?

Gelukkig maakt Van Beijnum het op andere gebieden meer dan goed. Hij wil zelfs meer dan de lijnen bij elkaar brengen en laat ze via een paar tot nagelbijten stemmende tussenclimaxen stelselmatig botsen - met het tergende gevolg dat mensen die elkaar het beste gunnen elkaar steeds dieper in de problemen brengen. Om dat te zien, om dat als te lezer te ervaren moet je als schrijver personages neerzetten die de lezer in zijn hart sluit. Het bijzondere is dat Van Beijnum hier wonderwel in is geslaagd, zonder dat zijn proza gebukt gaat onder sentimentalisme of andere fijngevoeligheden. Van overdadig symbolisme - iets dat de schrijver in eerder werk nog wel eens werd verweten - is ook vrijwel geen sprake, al dwarrelt er hier en daar nog wel een vogel uit het zwerk die méér komt doen dan even uitrusten. Wanneer we goed schrijven voor de gelegenheid definiëren als de lezer krijgen waar je hem hebben wil, dan mag De offers als lichtend voorbeeld dienen.

Kees van Beijnum: De offers. De Bezige Bij, 512 blz. EUR19,90.

Deze roman van Kees van Beijnum (1954) vol vaart en vakwerk sleurt je mee naar de puinhopen die WO II in Japan achterliet. Via tot nagelbijten stemmende climaxen komen diverse lijnen samen.

Korte samenvatting van de recensie:

De recensent is positief over het boek, want hij vindt dat de schrijver de lezer precies krijgt daar waar hij hem wil hebben. Hij vindt dat het boek onmiddellijk gezag inboezemt. Hij vindt dat de schrijver er goed in slaagt om de drie verhaallijnen bij elkaar te brengen. Er zit voldoende vaart in het boek waardoor de lezer gefocust blijft. Het belangrijkste punt van de kritiek van de recensent was het moeilijk leesbare deel van de overdenkingen van de rechters. De recensent vindt dat de positieve punten het lezen meer dan goed maakt. 

Rode draad

Essay over de rode draad:

Om te beginnen hebben vijf van mijn boeken een relatie met het historische thema de Tweede Wereldoorlog. Deze boeken hebben mijn voorkeur, want ik vind het interessant om te weten hoe mensen de oorlog beleven. Ik kan mij in deze mensen  inleven.  In de boeken  wordt onderscheid gemaakt tussen  de ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog en de gevolgen ervan. Bij de boeken Nathan Sid en De Offers wordt er over de gevolgen van de oorlog verteld. Het boek Nathan Sid gaat over het leven van Nathan en zijn ouders, nadat ze zijn terugkomen in Nederland uit Indonesië na de oorlog. Het boek gaat vooral over de gevolgen van de oorlog voor de verhoudingen binnen de familie vanuit het perspectief van Adriaan van Dis. In het boek De Offers draait het verhaal om de Nederlandse rechter Rem Brink. De rechter moet als lid van het Internationaal Tribunaal oorlogsmisdadigers berechten.

De boeken Bezonken Rood en De Aanslag behoren bij beide thema’s. Bezonken Rood gaat het over de jeugd van Jeroen Brouwers in een Japans interneringskamp en de gevolgen voor zijn psyche. Hij heeft erg geleden onder het kampverleden. Dit geldt ook voor De Aanslag. In de oorlog wordt een lijk van een NSB’er  voor het huis van hoofdpersoon Anton gelegd. Na de oorlog komt Anton erachter dat zijn ouders en zijn broer door de Duitsers zijn gedood en wat de reden was dat het lijk voor het huis lag. Het boek De donkere kamer van Damokles gaat allen maar over het leven van Henri Osewoud tijdens de oorlog. Hij verzette zich tegen de Duitse bezetters.

Een andere rode draad in mijn boekenlijst is het thema liefdesrelaties. Veel boeken gaan over liefdesrelaties, waarbij de geliefden hevig verliefd zijn. Uiteindelijk zijn er steeds omstandigheden waardoor de liefde niet standhoudt. Dat geldt dat voor de relatie tussen Michiko en Rem in het boek De Offers, omdat er geen toekomst is tussen een Japans meisje en een getrouwde Nederlandse man. In het abele spel Lanseloet van Denemarken mogen Lanseloet en Sanderijn niet trouwen vanwege het standsverschil. Ook de relatie tussen Giacomo en Lucia in Een schitterend gebrek mislukte. Ze waren hevig verliefd, maar omdat Lucia de pokken krijgt en de carrièremogelijkheden van Giacomo niet in de weg wil staan, gaan ze uit elkaar. En ook later kunnen ze niet samen gelukkig worden. In Villa des Roses gaat het om de relatie tussen Louise het kamermeisje van het pensioen van Madame Brulot in Parijs. Kostgangers Grunewald wordt verliefd op haar, maar Louise blijft steeds twijfelen aan zijn liefde. Uiteindelijk wordt de relatie niks, want hij wordt verliefd op een ander.

In drie boeken hebben liefdesrelaties wel stand gehouden. In Langs de lijnen der geleidelijkheid van Louis Couperus is Cornélie de Rez opgevoed met als enig doel te trouwen met een man. Ze trouwt met een luitenant, Rudolf Bronx, verlaat hem, maar keert uiteindelijk terug. HHHHhHdfsadsdasdasdasdasdhklkhhhhhHHet boek De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart is een voorbeeld voor alle vrouwen hoe ze zich behoren te gedragen om de liefde van hun man te krijgen.

De laatste rode draad is het thema levensles. In De klucht van de koe gaat het om list en bedrog en hoe een aardige man toch een dief blijkt te zijn. Het boek Het Verlangen gaat over de kaartspelers Michel en Jaak, die in het Gentse kaartcafé dagelijks kaarten. Ze gaan op weg naar Amerika om veel geld te verdienen, maar hen wens wordt  geen realiteit. In De Generaal in zijn Labyrint kijkt Simon Bolivar eenzaam terug op zijn leven, ondanks alle successen die heeft behaald.

Literatuurlijst

Literatuurlijst:

1 t/m 4            Vier boeken van voor 1880. Let op dat de vier boeken uit de verschillende periodes (middeleeuwen, renaissance, verlichting en romantiek) komen.

Anoniem, Lanseloet van Denemarken, Leeuwarden, Taal & Teken,  2004 (47 blz.)

G.A. Bredero, De klucht van de koe, Leeuwarden, Taal & Teken, 2005 (63 blz.)

Betje Wolff en Aagje Deken, De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart, Amsterdam, Wereldbibliotheek, 2005 (blz.413)

Multatuli, Woutertje Pieterse, Hoorn, Hoogland & van Klaveren, 2006 (blz.219) bewerking door Ivo de Wijs

5          Een roman van Louis Couperus, Frederik van Eeden, Marcellus Emants, Lodewijk van Deyssel, Herman Gorter, Willem Kloos, Jacob de Haan, A. Roland Holst of Carry van Bruggen.

Louis Couperus, Langs lijnen van geleidelijkheid, Amsterdam, Uitgeverij Veen,  (308 blz.)

6          een roman/novellebundel uit de periode 1910-1945 naar keuze van F. Bordewijk, M. ter Braak, W. Elsschot,  Nescio, S. Vestdijk, E. du Perron, A. van Schendel of J.J. Slauerhoff.

Willem Elsschot, Villa des Roses, Amsterdam, Em. Querido’s Uitgeverij b.v., 1991 (155 blz.)

           

7          een roman uit de periode 1945-1970 naar keuze van W.F. Hermans, Harry Mulisch, Gerard Reve, Hella S. Haasse of Anna Blaman

Harry Mulisch, De aanslag, Amsterdam, De Bezige Bij, 1992 (254 blz.)

8          een roman uit de periode 1980-nu naar keuze van

Jeroen Brouwers, Adriaan van Dis, Renate Dorrestein, A.F.Th. van der Heijden, Frans Kellendonk, Connie Palmen, P.F. Thomése, J.J. Voskuil, Leon de Winter, Joost Zwagerman, Manon Uphoff, Margriet de Moor, Herman Koch, Oek de Jong, Doeschka Meijsing, Jan Siebelink, Maarten ‘t Hart.

 Adriaan van Dis, Nathan Sid, Amsterdam, Meulenhoff, 1984 (73 blz.)

9          een roman van een veelbelovend auteur uit het laatste decennium:

Gerbrand Bakker, Kees van Beijnum, Peter Buwalda, Peter Delpeut, Stefan Enter, Arnon Grunberg, Arthur Japin, Marcel Möring, Hans Münstermann, Ilja Leonard Pfeijffer, Thomas Rosenboom, Jan Tetteroo, Tommy Wieringa, Esther Gerritsen, L.H. Dautzenberg, Hafid Bouazza, Peter Terrin, Christiaan Weijts

Arthur Japin, Een schitterend gebrek, Amsterdam-Antwerpen, Uitgeverij De Arbeiderspers,  (239 blz.), (4 VWO)

10.       een Vlaamse roman naar keuze van:

Louis Paul Boon, Stefan Brijs, Hugo Claus, Saskia De Coster, Kristien Hemmerechts, Tom Lanoye, Erwin Mortier, Yves Petry, Annelies Verbeke, Peter Verhelst, Dimitri Verhulst of Erik Vlaminck.

Hugo Claus, Het verlangen, Amsterdam, De Bezige Bij,  (256 blz.)

11.       een recensie-exemplaar: een in het examenjaar verschenen roman met twee gezaghebbende recensies.

Kees van Beijnum, De offers, Amsterdam, De Bezige Bij, 2014 (509 blz.)

12.       een vertaalde literaire roman uit de wereldliteratuur (NB: niet uit een taal die je als schoolvak volgt), bijvoorbeeld van Primo Levi, Garcia Marquez, Dostojevski, Tolstoj, etc etc.

Gabriel García Márquez, De generaal in zijn labyrint, Meulenhoff Amsterdam, Rainbow Pocketboeken,  (297 blz.)

13.       een “Nederland Leest! Boek” in 2012 De donkere kamer van Damokles van Willem Frederik Hermans

Willem Frederik Hermans, De donkere kamer van Damokles, Amsterdam, G.A. van Oorschot,  (319 blz.), (4 VWO)

14.       vrije keuze uit bovenstaande 14 keuzes.

Jeroen Brouwers, Bezonken rood, Amsterdam, De Arbeiderspers, 2010, (85 blz.)

De generaal in zijn labyrinth

Korte zelfgemaakte samenvatting

Het verhaal gaat over de laatste reis van generaal Simon Bolivar. In het boek wordt hij de generaal genoemd. Simon Bolivar heeft in het begin van de negentiende eeuw geprobeerd om zijn land los te weken van Spanje. Bolivar is heel succesvol geweest in het leiden van veldslagen in Venezuela, Ecuador en Peru. Hij heeft geprobeerd deze landen onder één regering te brengen. Toen kwamen er opstanden en burgeroorlogen waardoor Simon Bolivar zijn presidentiële macht verloor. De reis beging int Santa Fe de Bogotá, de hoofdstad van Colombia en eindigt in de haven van Cartagena de Indias.  Het is de bedoeling dat de Generaal dan  verder gaat naar Europa. Tijdens de reis wordt hij steeds zieker en zwakker. Alhoewel er net als vroegen mooie vrouwen in de buurt zijn, is hij te ziek om seks te hebben. Hij wil niet erkennen dat zijn krachten afnemen. Als hij zo ziek is droomt de generaal over alles wat hij bereikt had in het leven.  Als hij eindelijk zijn paspoort krijgt wordt het duidelijk dat hij zal sterven. Slechts een paar assistenten en de bisschop Estévez zijn bij zijn dood. Als hij zo ziek is droomt de generaal over alles wat hij bereikt had in het leven. 

Het verlangen

Korte zelfgemaakte samenvatting
Het verlangen van Hugo Claus gaat over de kaartspelers Michel en Jaak, die in het Gentse kaartcafé de Eenhoorn dagelijks kaarten. Ze praten veel Rikkebot, iemand die ook kaartte maar is omgekomen. Ze gaan samen op weg naar Las Vegas in Amerika om veel geld te verdienen.  Al vanaf het begin van de reis ontstaan er veel irritaties tussen hen. Jaak is een simpele reus en Michel heeft al wat meer van de wereld gezien. Irritaties worden ruzie, bijvoorbeeld omdat Michel Jaap pest met zijn dochter Didi. Uiteindelijk vermoordt Jaak een jongen. Ze vluchten terug naar België. Jaak verhuist naar Limburg, waar zijn dochter woont in een instelling en Michel komt uiteindelijk ook niet meer terug in de Eenhoorn.

De aanslag

Korte zelfgemaakte samenvatting

Het verhaal gaat over Anton Steenwijk, die in januari 1945 ziet dat er een NSB’er, Fake Ploeg, wordt doodgeschoten in hun straat. De buren leggen het lichaam voor hun deur. Na afloop van de oorlog hoort Anton dat zijn broer en ouders zijn opgepakt en direct zijn doodgeschoten door de Duitsers. Jaren later raakt Anton aan de praat met de zoon van Fake Ploeg en ze praten over de invloed die het gebeuren op de zoon heeft gehad. In 1966 ontmoet hij Cor Takes, de moordenaar van Fake Ploeg. Hij vertelt dat wat er ook gebeurde de NSB’er Fake dood moest. Pas in 1981 hoort Anton van zijn oude buurvrouw, Karin Korteweg dat het dode lichaam voor hun deur is neergelegd omdat zij, de buren, onderduikers hadden.

Woutertje Pietertje

Korte zelfgemaakte samenvatting

Woutertje Pieterse is een dagdromer. Hij verkoopt tot afgrijzen van zijn familie het Nieuwe Testament met gezangen van zijn overleden vader en koopt daarvan Glorioso, een verboden roman. Hij doet meer wereldse zaken, zoals het bezoeken van een komedie met de familie van dokter Holsma. Daar ontmoet hij opnieuw Femke, die hij al eerder heeft leren kennen en waarop hij verliefd is geworden. Dan gaat hij werken het kantoor van Ouwetijd & Kopperlith. Daar wordt hij aangesproken met zijn achternaam en voelt hij zich mannelijker. Als hij in het buitenhuis Groenenhuize weer aangesproken wordt als een klein kind, vernielt hij de parasol en gaat hij weer terug naar Femke.

De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart

Korte zelfgemaakte samenvatting

De Gaeuw-dief eet bij de Boer in Ouwer-kerck. Hij steelt een koe en brengt die naar de buitenplaats. De volgende dag vraagt de Gaeuw-dief, die zegt dat hij de koe heeft gekregen als afbetaling of de Boer de koe wil verkopen op de markt. De Boer gelooft de Gaeuw-dief en het lukt hem om de koe te verkopen. Ze ontmoeten elkaar weer in de herberg 't Swarte Paert. Dan vertrekt de Gaeuw-dief. Als de Boer en de Optrecker napraten in de herberg, komt de zoon van de Boer, Keesje langs. Keesje vertelt dat er een koe is gestolen en de Boer realiseert zich dat hij het bedrog van de Gaeuw-dief en is heel verbaasd dat aardige mensen ook een dief kunnen zijn.

De klucht van de koe

Korte zelfgemaakte samenvatting

De Gaeuw-dief eet bij de Boer in Ouwer-kerck. Hij steelt een koe en brengt die naar de buitenplaats. De volgende dag vraagt de Gaeuw-dief, die zegt dat hij de koe heeft gekregen als afbetaling of de Boer de koe wil verkopen op de markt. De Boer gelooft de Gaeuw-dief en het lukt hem om de koe te verkopen. Ze ontmoeten elkaar weer in de herberg 't Swarte Paert. Dan vertrekt de Gaeuw-dief. Als de Boer en de Optrecker napraten in de herberg, komt de zoon van de Boer, Keesje langs. Keesje vertelt dat er een koe is gestolen en de Boer realiseert zich dat hij het bedrog van de Gaeuw-dief en is heel verbaasd dat aardige mensen ook een dief kunnen zijn.

Lanseloet van Denemarken

Korte zelfgemaakte samenvatting

Lanseloet van Denemarken is een man van adel. Hij wordt verliefd op Sanderijn, een hele mooie vrouw. Het probleem is dat hij van zijn moeder niet met haar mag trouwen, omdat ze niet van adel is. Zijn moeder verzint een truc en zegt dat Lanseloet een nacht met haar moet slapen en haar dan aan de kant moet zetten. De moeder hoopt dat Lanseloet zo genoeg krijgt van Sanderijn. Sanderijn stemt toe en hij ontmaagd haar. Dan zegt Lanseloet dat hij Sanderijn niet meer wil. Sanderijn loopt boos weg, maar in het bos ontmoet zij een ridder. Ze trouwen met elkaar en zijn heel gelukkig. Lanseloet laat zijn knecht Reinout naar haar zoeken. Hij vindt Sanderijn, maar ze wil niet meer terug. Reinout durft de waarheid niet te vertellen aan Lanseloet. Lanseloet sterft dan van verdriet.

Samenvattingen boeken literatuurlijst

Samenvattingen boeken van de literatuurlijst

Anoniem, Lanseloet van Denemarken, Leeuwarden, Taal&Teken, 2004 (47 blz.)

Lanseloet van Denemarken is een man van adel. Hij wordt verliefd op Sanderijn, een hele mooie vrouw. Het probleem is dat hij van zijn moeder niet met haar mag trouwen, omdat ze niet van adel is. Zijn moeder verzint een truc en zegt dat Lanseloet een nacht met haar moet slapen en haar dan aan de kant moet zetten. De moeder hoopt dat Lanseloet zo genoeg krijgt van Sanderijn. Sanderijn stemt toe en hij ontmaagd haar. Dan zegt Lanseloet dat hij Sanderijn niet meer wil. Sanderijn loopt boos weg, maar in het bos ontmoet zij een ridder. Ze trouwen met elkaar en zijn heel gelukkig. Lanseloet laat zijn knecht Reinout naar haar zoeken. Hij vindt Sanderijn, maar ze wil niet meer terug. Reinout durft de waarheid niet te vertellen aan Lanseloet. Lanseloet sterft dan van verdriet.

G.A. Bredero, De klucht van de koe, Leeuwarden, Taal & Teken, 2005 (63 blz.)

De Gaeuw-dief eet bij de Boer in Ouwer-kerck. Hij steelt een koe en brengt die naar de buitenplaats. De volgende dag vraagt de Gaeuw-dief, die zegt dat hij de koe heeft gekregen als afbetaling of de Boer de koe wil verkopen op de markt. De Boer gelooft de Gaeuw-dief en het lukt hem om de koe te verkopen. Ze ontmoeten elkaar weer in de herberg 't Swarte Paert. Dan vertrekt de Gaeuw-dief. Als de Boer en de Optrecker napraten in de herberg, komt de zoon van de Boer, Keesje langs. Keesje vertelt dat er een koe is gestolen en de Boer realiseert zich dat hij het bedrog van de Gaeuw-dief en is heel verbaasd dat aardige mensen ook een dief kunnen zijn.

Betje Wolff en Aagje Deken, De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart, Amsterdam, Wereldbibliotheek, 2005 (blz.413)

Sara heeft al op jonge leeftijd haar ouders verloren. Met toestemming van haar oom Abraham Blankaart gaat ze in een huis wonen met een aantal andere dames. Hoewel Sara de leeftijd heeft om te trouwen, heeft ze daar geen zin in. Er zijn meerdere mannen verliefd op haar Willem Willis, de broer van haar beste vriendin en ook Hendrik Edeling, maar ze wil eigenlijk nog niet. Ze krijgt daar ruzie over met haar beste vriendin, waardoor hun vriendschap bijna eindigt. Als Sara bijna is aangerand door R. komt ze tot inkeer en wil ze met Hendrik trouwen. Eerst is zijn vader er nog op tegen omdat Hendrik dan buiten de Lutherse kerk gaat trouwen. Uiteindelijk krijgen ze toch toestemming en ze worden heel gelukkig.

Multatuli, Woutertje Pieterse, Hoorn, Hoogland & van Klaveren, 2006 (blz.219) bewerking door Ivo de Wijs

Woutertje Pieterse is een dagdromer. Hij verkoopt tot afgrijzen van zijn familie het Nieuwe Testament met gezangen van zijn overleden vader en koopt daarvan Glorioso, een verboden roman. Hij doet meer wereldse zaken, zoals het bezoeken van een komedie met de familie van dokter Holsma. Daar ontmoet hij opnieuw Femke, die hij al eerder heeft leren kennen en waarop hij verliefd is geworden. Dan gaat hij werken het kantoor van Ouwetijd & Kopperlith. Daar wordt hij aangesproken met zijn achternaam en voelt hij zich mannelijker. Als hij in het buitenhuis Groenenhuize weer aangesproken wordt als een klein kind, vernielt hij de parasol en gaat hij weer terug naar Femke.

 Louis Couperus, Langs lijnen van geleidelijkheid, Amsterdam, Uitgeverij Veen,  (308 blz.)

 Cornélie de Rez opgevoed met als enig doel te trouwen met een man. Ze trouwt met een luitenant, Rudolf Bronx, maar gelukkig is ze niet. Naar haar scheiding vertrekt ze naar Rome omdat een scheiding niet wordt geaccepteerd door vrienden familie. In Rome wordt ze heel erg verliefd op Duco Van der Staal.  Ze houden heel erg veel van elkaar. Cornélie schrijft in Rome aan de feministische brochure ‘De Maatschappelijke Toestand der Gescheiden Vrouw’. Haar noodlot is de maatschappij, gescheiden vrouwen niet accepteert. Haar omgeving accepteert haar relatie met Duco niet, omdat zij niet zijn getrouwd. Ze verlaat uiteindelijk haar geliefde om weer terug te gaan naar Rudolf, omdat ze voelt dat Rudolf nog steeds macht heeft over haar.

Willem Elsschot, Villa des Roses, Amsterdam, Em. Querido’s Uitgeverij b.v., 1991 (155 blz.)

Het verhaal begint Louise kamermeisje wordt in het pensioen van Madame Brulot in Parijs. Een van de kostgangers is Grunewald. Ze worden verliefd op elkaar, maar Louise blijft steeds twijfelen aan zijn liefde. Er komt een nieuwe Engelse gast, mevrouw Wimhorst. Ze wordt begeleid door Grunewald. Hij koopt zelfs een nieuwe pak voor haar, iets wat hij nog nooit heeft gedaan. Uiteindelijk gaat Grunewald in een ander pension wonen met mevrouw Wimhorst. Louise schrijft nog wel brieven aan hem, maar krijgt nooit meer antwoord. Als het pension waarna ze schrijft wordt afgebroken, heeft Louise geen hoop meer en gaat ze terug naar haar eigen dorp.

Harry Mulisch, De aanslag, Amsterdam, De Bezige Bij, 1992 (254 blz.)

Het verhaal gaat over Anton Steenwijk, die in januari 1945 ziet dat er een NSB’er, Fake Ploeg, wordt doodgeschoten in hun straat. De buren leggen het lichaam voor hun deur. Na afloop van de oorlog hoort Anton dat zijn broer en ouders zijn opgepakt en direct zijn doodgeschoten door de Duitsers. Jaren later raakt Anton aan de praat met de zoon van Fake Ploeg en ze praten over de invloed die het gebeuren op de zoon heeft gehad. In 1966 ontmoet hij Cor Takes, de moordenaar van Fake Ploeg. Hij vertelt dat wat er ook gebeurde de NSB’er Fake dood moest. Pas in 1981 hoort Anton van zijn oude buurvrouw, Karin Korteweg dat het dode lichaam voor hun deur is neergelegd omdat zij, de buren, onderduikers hadden.

 Adriaan van Dis, Nathan Sid, Amsterdam, Meulenhoff, 1984 (73 blz.)

Nathan Sid is de hoofdpersoon van over het leven van hem en zijn familie, nadat ze zijn terugkomen in Nederland uit Indonesië. Ze wonen in een huis met vier andere families. Zijn vader heeft gevangen gezeten in een Japans interneringskamp. Nathan Sid is ongelukkig omdat zijn vader veel last heeft van het kampverleden van zijn. Hij wordt geslagen en hij heeft veel last van pukkels en uitslag. Ook hoort hij niet bij de familie omdat Nathan als enige in Nederland is geboren. Na de dood van zijn vader neemt Nathan zich voor om niet dezelfde slechte eigenschappen te krijgen die zijn vader ook heeft gehad.

Arthur Japin, Een schitterend gebrek, Amsterdam-Antwerpen, Uitgeverij De Arbeiderspers,  (239 blz.)

In een schitterend gebrek worden Giacomo en Lucia hevig verliefd op elkaar, maar omdat Lucia de pokken krijgt en niet de carrièremogelijkheden van Giacomo in de weg wil staan. Als ze wacht op hem, krijgt zet les van monsieur De Pompignac. Als hij de pokken krijgt verzorgt ze hem, maar daardoor krijgt ze ook de pokken. Haar gezicht is totaal verminkt en daarom verlaat ze Giacomo omdat ze zijn carrière niet in de weg wil staan. Ze noemt zich daarna Galathée de Pompignac . In die gedaante komt ze later Giacomo weer tegen in Amsterdam. Hij heet dan le Chevalier de Seingalt. Giacomo erkent dat hij vroeger slecht heeft behandeld, maar aan Galathee laat hij weten dat hij Lucia weerzinwekkend vindt. Dan verbreekt Lucia opnieuw het contact met hem en vertrek met haar vriend Janisson, terwijl ze zwanger is (waarschijnlijk van Giacomo).

Hugo Claus, Het verlangen, Amsterdam, De Bezige Bij,  (256 blz.)

 Het verlangen van Hugo Claus gaat over de kaartspelers Michel en Jaak, die in het Gentse kaartcafé de Eenhoorn dagelijks kaarten. Ze praten veel Rikkebot, iemand die ook kaartte maar is omgekomen. Ze gaan samen op weg naar Las Vegas in Amerika om veel geld te verdienen.  Al vanaf het begin van de reis ontstaan er veel irritaties tussen hen. Jaak is een simpele reus en Michel heeft al wat meer van de wereld gezien. Irritaties worden ruzie, bijvoorbeeld omdat Michel Jaap pest met zijn dochter Didi. Uiteindelijk vermoordt Jaak een jongen. Ze vluchten terug naar België. Jaak verhuist naar Limburg, waar zijn dochter woont in een instelling en Michel komt uiteindelijk ook niet meer terug in de Eenhoorn.

 Kees van Beijnum, De offers, Amsterdam, De Bezige Bij, 2014 (509 blz.)

In het boek de offers van Kees van Beinum draait het verhaal om een Nederlandse rechter Rem Brink. Naar het beëindigen van de oorlog in Japan, door het gooien van bommen, moet er door een internationaal oorlogstribunaal in Tokio de oorlogsmisdadigers in Japan worden berecht. Rem Brink is één van de westerse rechter. Rem en Michiko hebben een korte tijd een relatie en Michiko raakt zwanger van hem. Als de vrouw in Japan op bezoek komt, gaat Michiko naar haar familie terug. Ze verliest het contact. Michiko en haar neef Hideki gaan uiteindelijke terug naar Tokio. Michiko gaat terug omdat haar kind niet wordt geaccepteerd en Hideki gaat terug omdat hij drie Amerikanen heeft gedood. Rem ziet Michiko terug in een bar in Tokio. Hij zoekt nog wel naar haar maar Michiko wil geen relatie, omdat Rem Brink verplichtingen heeft omdat hij een gezin in Nederland heeft. Michiko wil haar land niet verlaten en wil niet afhankelijk worden van Rem.

Gabriel García Márquez, De generaal in zijn labyrint, Meulenhoff Amsterdam, Rainbow Pocketboeken,  (297 blz.)

Het verhaal gaat over de laatste reis van generaal Simon Bolivar. In het boek wordt hij de generaal genoemd. Simon Bolivar heeft in het begin van de negentiende eeuw geprobeerd om zijn land los te weken van Spanje. Bolivar is heel succesvol geweest in het leiden van veldslagen in Venezuela, Ecuador en Peru. Hij heeft geprobeerd deze landen onder één regering te brengen. Toen kwamen er opstanden en burgeroorlogen waardoor Simon Bolivar zijn presidentiële macht verloor. De reis beging int Santa Fe de Bogotá, de hoofdstad van Colombia en eindigt in de haven van Cartagena de Indias.  Het is de bedoeling dat de Generaal dan  verder gaat naar Europa. Tijdens de reis wordt hij steeds zieker en zwakker. Alhoewel er net als vroegen mooie vrouwen in de buurt zijn, is hij te ziek om seks te hebben. Hij wil niet erkennen dat zijn krachten afnemen. Als hij zo ziek is droomt de generaal over alles wat hij bereikt had in het leven.  Als hij eindelijk zijn paspoort krijgt wordt het duidelijk dat hij zal sterven. Slechts een paar assistenten en de bisschop Estévez zijn bij zijn dood. Als hij zo ziek is droomt de generaal over alles wat hij bereikt had in het leven.

  

Willem Frederik Hermans, De donkere kamer van Damokles, Amsterdam, G.A. van Oorschot,  (319 blz.)

De donkere kamer van Damokles gaat over het leven van Henri Osewoudt tijdens de Duitse bezetting. In het begin van de oorlog komt hij in contact met Dorbeck, die luitenant van de landmacht is. Dorbeck geeft Henri verschillende opdrachten om verzet te plegen tegen de Duitsers, zoals het ontwikkelen van foto’s van militaire objecten, hij vermoordt de Gestapoman Lagendaal en zijn vrouw en de leidster van de Nationale jeugdstorm. Hij vermoordt ook Ebernuss door hem te vergiftigen. Hij ontkomt uiteindelijk door bij Breda ons land te ontvluchten. Dan blijkt dat Osewoudt op een lijst staat van mensen die met de Duitsers samenwerken.  Aan het eind van de oorlog lukt het hem niet om aan te tonen dat hij geen verrader is. Tijdens zijn vlucht in Engeland, na afloop van de oorlog, wordt hij neergeschoten.

Jeroen Brouwers, Bezonken rood, Amsterdam, De Arbeiderspers, 2010, (85 blz.)

Bezonken rood van Jeroen Brouwers gaat over de jeugd van Jeroen Brouwers (vanaf drie jaar) in een Japans interneringskamp. Als zijn moeder overlijdt, komen de herinneringen aan het kamp weer boven. De mensen hebben niet te veel eten en worden vaak gestraft door de Japanners.  De oma van Jeroen overlijdt in het kamp. Voor Jeroen gebeuren er ook leuke dingen zoals het lezen van zijn verjaardagsboek.   Na het gooien van de bommen op Japan, worden de gevangen extreem gestraft doordat ze heel lang op dezelfde plaats kikkerbewegingen moeten maken.  Als zijn moeder wordt betrapt op het hamsterden van voedsel van het Rode Kruis wordt het hele kamp zelfs gestraft omdat ze een dag niet mogen eten. Na de dood van zijn moeder  wordt de relatie tussen Jeroen en Liza hersteld, want Jeroen mist haar heel erg

Nathan Sid, Adriaan van Dis

Anders zijn

‘Nathan was er nooit geweest, maar wel gemaakt.’ Dit is de eerste zin van het van het boek en meteen een belangrijke zin. De schrijver Adriaan van Dis laat zo de lezer achter met een paar vragen. Waar is Nathan nooit geweest en waarom is hij daar nooit geweest? Zo bouwt Adriaan va Dis de spanning voor zijn lezer op en zo doe ik dat nu ook.

Nathan Sid is geschreven door Adriaan van Dis. In 1978/1979 verscheen het verhaal eerst in afleveringen in NRC-Handelsblad, toen Adriaan van Dis nog gewoon journalist was. Pas in 1983 kwam het boek uit als boek, waarbij Adriaan va Dis nog gewoon journalist was. Het boek is een autobiografische roman over het leven van Nathan Sid, die opgroeit in Nederland. Het speelt zich vooral af in het plaatsje Bergen in Nederland. De plekken waar het verhaal zich vooral afspeelt zijn bij Nathan thuis en de school waar Nathan naar toe gaat. Het thema van het boek is dat Nathan zich anders voelt dan de rest, dit heeft een paar redenen.

Wat uit de eerste zin van het boek meteen duidelijk werd is dat de hoofdpersoon Nathan Sid iets dwarszat. Maar wat zit hem dwars? Nathan Sid was een nakomertje na de oorlog en de rest van zijn familie niet. Nathan was daar namelijk wel verwekt, maar is in Nederland geboren. Hij heeft ook nog eens een andere vader dan die van zijn oudere zusjes, die wel in Indië geboren zijn. Zijn echte vader was al dood en zijn moeder vond bij een nieuwe man liefde. Ze zijn alleen nooit getrouwd, omdat alle verzoeken om een scheiding tussen de stiefvader en zijn vrouw vernietigd werden. Nathan kon het niet zo goed vinden met deze man, omdat hij hem veel te streng vond.

Hij kon het niet alleen slecht met zijn pa vinden, maar hij kon het ook met de rest van de familie niet goed vinden. Hij voelt zich er daardoor niet bij horen, waardoor hij zich anders voelt dan de rest van zijn familie. Hij voelt zich een buitenstaander in zijn familie doordat hij opgroeit in twee culturen, namelijk Nederland na de Tweede Wereldoorlog en Indië voor de Tweede Wereldoorlog.

Niet alleen door de cultuurverschillen voelt Nathan Sid zich een buitenstaander, maar ook omdat hij niet begrijpt wat zijn familie door heeft moeten maken tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn vader was een KNIL-militair en zijn moeder en zusjes hebben in een Japans krijgsgevangenkamp gezeten. Nathan begrijpt niet dat de rest van de familie het zwaar heeft gehad door de Tweede Wereldoorlog. Andersom begrijpt de familie zijn problemen niet. Dit zorgt vooral voor frustratie van Nathan, omdat hij bij niemand anders hulp kan zoeken. Dit zit hem vooral dwars.

De tegenstelling tussen de eerste en tweede generatie Indische Nederlanders, waarbij de eerste generatie Indische Nederlanders vaak oorlogstrauma’s hebben, waardoor de tweede generatie zich niet kan inleven in de situatie van de eerste.

Het boek is autobiografisch en gaat over de jeugd van Adriaan van Dis, die ook in Bergen heeft gewoond, waar zijn ouders zich hadden gevestigd nadat ze zijn teruggekeerd uit Nederlands-Indië. Sid is een anagram van Dis. Door het gebruik van verhalen en gedichten wordt ook het autobiografische deel benadrukt. De schrijver kijkt als buitenstaander terug op zijn jeugd.

Hoewel het boek Nathan Sid niet veel pagina’s heeft, wordt op veel verschillende manieren uitgelegd dat geboren worden in het gezin van Nathan Sid, bijna automatisch leidt tot het zijn van een buitenstaander in zijn eigen gezin en in de samenleving.

De offers, Kees van Beijnum

Machteloos

Het boek “De offers” van Kees van Beijnum gaat over het Tokio Tribunaal. Het boek begint op het moment dat het tribunaal begint en eindigt als de vonnissen door de rechters zijn uitgesproken. In het boek worden de verhalen van drie hoofdpersonen verteld, namelijk van Rem Brink, Michiko en haar neef Hideki. Rem Brink is een Nederlander, de jongste rechter bij het Tokio Tribunaal, professor en specialist in het Indisch recht.  Michiko is een Japanse zangeres, die wordt opgeleid door mevrouw Haffner. Haar neef Hideki vechtte voor de keizer in China, maar is daardoor wel verminkt.

De verhalen over het Tokio Tribunaal zijn zeer waarheidsgetrouw. In het dankwoord zijn veel referenties opgenomen naar rechtbankverslagen en andere bronnen die vertellen over het Tribunaal. De persoon Rem Brink, is gebaseerd op Bert Röling, die rechter in het Tribunaal was, is fictie. De zoon van Bert Röling heeft Kees van Beijnum toegang tot het materiaal van zijn vader  gegeven. De beschrijving van de relatie tussen Brink, Michiko en Hideki is zo realistisch, dat het wel voor te stellen is, dat het ook daadwerkelijk zo is gebeurd. Vandaar dat de zoon van Bert Röling ook kwaad was over het verschijnen van het boek, want daarmee wordt gesuggereerd dat zijn vader hoeren bezocht en een buitenechtelijk kind zou kunnen hebben.

Het verhaal wordt chronologisch in drie verschillende delen verteld, vanuit de alleswetende verteller. Er wordt steeds gewisseld van hoofdpersoon, maar in het eerste deel ligt wat meer de nadruk op Rem Brink en speelt zich voornamelijk in Tokio af, waardoor er ook veel wordt uitgelegd over hoe het Tokio Tribunaal te werk ging. In het tweede deel krijgt Michiko wat meer de nadruk, zodat je een beter inzicht krijgen in hoe de tijd na de capitulatie door Japanners wordt ervaren. In het laatste deel wordt veel aandacht besteed aan Hideki en hoe hij als voortvluchtige in Tokio overleeft.

In het eerste deel van het boek, wordt heel erg ingegaan op de verwikkelingen binnen in het Tokio Tribunaal. In de eerste honderd pagina’s loopt het verhaal goed door, maar daarna wordt het verhaal wat saai, er wordt namelijk steeds meer ingegaan op de standpunten van de verschillende rechters. Bijvoorbeeld over  de discussie of de juiste grondslag van veroordeling van de misdaden tegen de vrede is, wordt het verhaallijn door de schrijver een beetje uit het oog verloren. De verhalen over het Tribunaal zijn waarheidsgetrouw beschreven en geven ook goed inzicht in hoe de machtsverhoudingen binnen het Tribunaal waren. Als Michiko naar het bergdorp gaat,  vertelt Rem Brink machteloos zijn afwijkende mening, omdat hij Michiko mist, aan de overige rechters van het Tribunaal. Het verhaal dat hij weer intrekt als zijn vrouw Dorien een aantal weken in Tokio bij hem is.

“De keuze om de neef van Michiko te redden heeft hij niet gemaakt. Daar had hij zinnige reden voor. Die zouden moeten baten, maar baten doen ze op dit moment niet. Zijn hele leven heeft hij de mond vol gehad van integriteit, moed en zuiverheid, maar nu ziet hij zichzelf als ongenadig. Niet zoals hij probeert te zijn, maar zoals hij in diepste wezen misschien is: laf. De zoon van zijn vader. Waren de oude zwakten dan toch langs sluipwegen teruggekeerd?”[1] Rem Brink besluit, na deze overwegingen om toch, ondanks hij rechter is, om de neef van Michiko te redden, uit liefde voor Michiko, met als argument dat een verminkte man toch niet voor de rechter komt. Hij doet dat ook omdat  in de vonnissen van het Tribunaal niet  iedereen de straf heeft gekregen die hij zou moeten krijgen volgens Rem Brink. Brink heeft een minderheidsstandpunt en wordt daardoor niet gehoord door de andere rechters van het Tribunaal. Door Hideki te helpen, probeert hij machteloos toch de ongelijkheid in Japan een klein beetje in balans te krijgen.  De hulp aan Hideki leidt  niet tot het terugwinnen van de liefde van Michiko en dan gaat Rem Brink weer terug naar Nederland.

Andere recensies “De offers”van Kees van Beijnum:

- Loodzware sfeer, recensie door Irene Start in Elsevier van 4 oktober 2014

- De offers is een pijnlijke aangelegenheid door Daniëlle Serdijn in de Volkskrant op 4 oktober 2014 

---

[1] zie bladzijde 477 uit “De offers” van Kees van Beijnum, tweede druk september 2014.

Een schitterend gebrek, Arthur Japin

Liefde van mijn leven

Het boek een schitterend gebrek is geschreven door Arthur Japin. Dit boek heeft de Libris literatuurprijs gekregen. Japin vertelt het verhaal van de bekende vrouwenversierder Casanova die in zijn jeugd Lucia, de liefde van zijn leven, verliest . Het verhaal speelt zich  af in de achttiende eeuw, de tijd van de verlichting en heeft als historisch thema de strijd tussen gevoel en rede.

Japin heeft ervoor gekozen om het verhaal te schrijven vanuit het ik- perspectief. Lucia is de hoofdrolspeelster en haar levensverhaal van Lucia wordt consequent vanuit haar perspectief verteld. Het verhaal is niet helemaal chronologisch en het bevat sprongen in de tijd.  Het verhaal van Japin is erg verhalend en zo nu en dan langdradig. Japin beschrijft de sfeer zeer uitgebreid en dat haalt soms het tempo uit het verhaal. Door de sprongen in de tijd en het soms trage tempo van de beschrijvingen moet je je aandacht er goed bijhouden tijdens het lezen van het boek.

Het boek begint met een typisch kenmerk van de achttiende eeuw hoe jonger de vriendin, hoe beter. Een voorbeeld daarvan uit het boek is:

Die Lucia is volmaakt!”

“Dat zou je denken,” Giacomo klonk plotseling bedrukt. “Ze heeft alleen één ernstige tekortkoming.”

“Welke dan?”

“Zij is te jong.”

Hij meende het, maar zijn broer moest lachen: “Wat een schitterend gebrek!”

Dit citaat  is een directe verwijzing naar de titel van het boek. Het citaat verwijst naar de strijd tussen gevoel, hoe jonger een meisje is  hoe liever de mannen het hebben en de rede, met een heel jong iemand kan en mag je geen relatie hebben, want een jong persoon kan niet bepalen wat een relatie voor consequenties kan hebben.

Lucia ontwikkelt zich door het boek heen. De jonge Lucia is een spontaan natuurkind. In  Amsterdam is Lucia veranderd in  Galathée een berekenende hoer. Ze verandert in het verhaal door haar verminkingen,  die ze had opgelopen door de pokken. De verminkingen worden door Lucia gezien als een gebrek, en daarmee zijn de verminkingen weer een verwijzing naar de titel. De verminkingen verbergt Lucia in het boek door maskers te gebruiken. Het is heel begrijpelijk  dat Lucia dat doet, want het is heel confronterend om de reacties van mensen te zien. In de achttiende eeuw was er nog geen er nog geen plastische chirurgie en was het gebruik van maskers een goede methode om je gezicht te kunnen verbergen.

Casanova heeft de liefde van Lucia verloren door haar verminkingen. In het volgende citaat staat waarom Lucia er niet voor heeft gekozen om met hem te trouwen. “Mijn dilemma was kort gezegd als volgt: Giacomo was de belichaming van mijn geluk. Als hij om mijn misvorming niet af zou wijzen, dan konden we trouwen. Ik zou mijn geliefde voor de rest van mijn leven bij mij hebben. Hijzelf diende echter zijn ambities ervoor op te geven. Dit huwelijk zou elke kans op een loopbaan uitsluiten. Dit zou hem ongelukkig maken, mij zou het kwellen hem te zien lijden. Zijn ongeluk zou daarmee het mijne betekenen. Door nu mijn hart te volgen zou ik ons allebei voor altijd in het verderf storten.” Lucia heeft gekozen op basis van haar hoofd en niet met haar hart.

De hoofdpersonen in het boek moeten steeds een afweging maken tussen gevoel en rede. Lucia, die de liefde van Casanova heeft verloren door voor rede te kiezen, krijgt aan het einde van het boek van Japin de kans om toch voor haar gevoel te kiezen. Ze emigreert naar Amerika, het nieuwe land van de  Verlichting.

Andere recensies van “Een schitterend gebrek” van Arthur Japin:

http://www.volkskrant.nl/dossier-archief/lucia-verlaat-casanova~a754736/

http://nrcboeken.vorige.nrc.nl/recensie/geven-gaat-v%C3%B3%C3%B3r-nemen