Anders zijn
‘Nathan was er nooit geweest, maar wel gemaakt.’ Dit is
de eerste zin van het van het boek en meteen een belangrijke zin. De schrijver
Adriaan van Dis laat zo de lezer achter met een paar vragen. Waar is Nathan
nooit geweest en waarom is hij daar nooit geweest? Zo bouwt Adriaan va Dis de
spanning voor zijn lezer op en zo doe ik dat nu ook.
Nathan Sid is geschreven door Adriaan van Dis. In
1978/1979 verscheen het verhaal eerst in afleveringen in NRC-Handelsblad, toen
Adriaan van Dis nog gewoon journalist was. Pas in 1983 kwam het boek uit als
boek, waarbij Adriaan va Dis nog gewoon journalist was. Het boek is een
autobiografische roman over het leven van Nathan Sid, die opgroeit in
Nederland. Het speelt zich vooral af in het plaatsje Bergen in Nederland. De
plekken waar het verhaal zich vooral afspeelt zijn bij Nathan thuis en de
school waar Nathan naar toe gaat. Het thema van het boek is dat Nathan zich
anders voelt dan de rest, dit heeft een paar redenen.
Wat uit de eerste zin van het boek meteen duidelijk werd
is dat de hoofdpersoon Nathan Sid iets dwarszat. Maar wat zit hem dwars? Nathan
Sid was een nakomertje na de oorlog en de rest van zijn familie niet. Nathan was
daar namelijk wel verwekt, maar is in Nederland geboren. Hij heeft ook nog eens
een andere vader dan die van zijn oudere zusjes, die wel in Indië geboren zijn.
Zijn echte vader was al dood en zijn moeder vond bij een nieuwe man liefde. Ze
zijn alleen nooit getrouwd, omdat alle verzoeken om een scheiding tussen de
stiefvader en zijn vrouw vernietigd werden. Nathan kon het niet zo goed vinden
met deze man, omdat hij hem veel te streng vond.
Hij kon het niet alleen slecht met zijn pa vinden, maar
hij kon het ook met de rest van de familie niet goed vinden. Hij voelt zich er
daardoor niet bij horen, waardoor hij zich anders voelt dan de rest van zijn
familie. Hij voelt zich een buitenstaander in zijn familie doordat hij opgroeit
in twee culturen, namelijk Nederland na de Tweede Wereldoorlog en Indië voor de
Tweede Wereldoorlog.
Niet alleen door de cultuurverschillen voelt Nathan Sid
zich een buitenstaander, maar ook omdat hij niet begrijpt wat zijn familie door
heeft moeten maken tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn vader was een
KNIL-militair en zijn moeder en zusjes hebben in een Japans krijgsgevangenkamp
gezeten. Nathan begrijpt niet dat de rest van de familie het zwaar heeft gehad
door de Tweede Wereldoorlog. Andersom begrijpt de familie zijn problemen niet.
Dit zorgt vooral voor frustratie van Nathan, omdat hij bij niemand anders hulp
kan zoeken. Dit zit hem vooral dwars.
De tegenstelling tussen de eerste en tweede generatie
Indische Nederlanders, waarbij de eerste generatie Indische Nederlanders vaak oorlogstrauma’s
hebben, waardoor de tweede generatie zich niet kan inleven in de situatie van
de eerste.
Het boek is autobiografisch en gaat over de jeugd van
Adriaan van Dis, die ook in Bergen heeft gewoond, waar zijn ouders zich hadden
gevestigd nadat ze zijn teruggekeerd uit Nederlands-Indië. Sid is een anagram
van Dis. Door het gebruik van verhalen en gedichten wordt ook het
autobiografische deel benadrukt. De schrijver kijkt als buitenstaander terug op
zijn jeugd.
Hoewel het boek Nathan Sid niet veel pagina’s heeft,
wordt op veel verschillende manieren uitgelegd dat geboren worden in het gezin
van Nathan Sid, bijna automatisch leidt tot het zijn van een buitenstaander in
zijn eigen gezin en in de samenleving.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten