Literatuurgeschiedenis

Een pennenproef als begin:

1.

- Wat is een pennenproef?

Een pennenproef is een stukje dat een monnik vroeger schreef, met het eerste wat er in hem opkwam. De monniken schreven vroeger een pennenproef om de pen te testen of hij nog werkt. Daarna werkten ze weer verder aan het overschrijven van teksten. Het stukje is iets wat snel in hen opkwam.

-  In welke periode werd Oudnederlands gesproken?

In de periode ongeveer tussen 800 en 1150 werd Oudnederlands gesproken.

2. Leg op grond van de tekstpagina Lied van Heer Halewijn uit welke eigenschappen van mondeling overgeleverde literatuur daarin naar voren komen.

In de meeste verhalen was het rijmschema AA BB CC enzovoorts. Dit wordt gepaard rijm genoemd. De verhalen waren zo geschreven om ze dan beter klinken en ze dan beter kunnen worden onthouden. In de verhalen werden ook regelmatig stukken herhaald. Daardoor werd het ook gemakkelijker om ze te onthouden.

Ridderliteratuur:

1.

- Wat zijn de voornaamste verschillen tussen Karel- en Arturromans?

 Karelromans zijn hoofdzakelijk gewijd aan oorlog en massagevechten, vaak tussen christenen en moslims, terwijl in de Arthurromans de nadruk ligt op individuele avonturen, toernooien en tweegevechten en de hoofse liefde.

-Welke voorbeeldfunctie hadden ridderromans voor het oorspronkelijke publiek?

 Ze probeerden met deze verhalen mensen te vertellen hoe ze zich moesten gedragen. De verhalen waren vooral bedoeld voor ridders en prinsessen.

2 Leg op grond van de tekstpagina Karel ende Elegast uit welke typische eigenschappen van ridderschap daarin naar voren komen.

De eigenschap moed komt voor in de tekst. Karel gaat het tweegevecht aan met Eggeric. Ook de eigenschap trouw komt erin voor (Eggeric blijft trouw aan Karel, omdat hij aan Karel vertelt welk complot er tegen hem wordt gesmeed).

Hoofsheid:

1. 

- Welke invloed hadden de kruistochten op de hoofse cultuur?

De Franse hoven beginnen een hoofse cultuur te ontwikkelen, doordat ze met de kruistochten onder de indruk waren geraakt door de Arabische cultuur.

- Wat was het belangrijkste principe van de hoofse omgangsvormen?

 Het belangrijkste principe van de hoofse omgangsvormen was de respectvolle gemanierdheid.

2.Lees de tekstpagina over Floris ende Blancefloer. Leg uit in hoeverre de kruistochten van belang zijn geweest voor het schrijven van deze roman.

Kruistochten zijn belangrijk geweest voor het schrijven van de roman omdat er ervaringen van de kruistochten terugkomen in het verhaal. Het verhaal gaat over romantiek maar beschrijft ook allerlei mooie beelden. Bijvoorbeeld de exotische tuinen en het fantastische paleis van de emir van Babylon. Deze hebben de kruisvaarders gezien in de omgeving tijdens de kruistochten.

Boekdrukkunst:

1

- Waarin verschilt een blokboek van de boekdrukkunst?

Blokboek wordt geschreven op een blok hout, en het word steeds erin gekerfd. Daardoor kan je de letters die je maakt niet vaker kan gebruiken. Boekdrukkunst is wordt de inkt op het papier gedrukt. 

- Wat was het eerste gedrukte Nederlandstalige boek?

Twee Delftse drukkers, Jacob Jacobszoon van der Meer en Mauricius Yemantszoon hadden de Delftse Bijbel gedrukt op 10 januari 1477 verscheen de Delftse Bijbel. De bijbel bevatte alleen het Oude Testament.

2 Gedrukte boeken hebben vaak een titelpagina die er mooi uitziet (zie bijvoorbeeld de voorpagina van het Antwerps Liedboek op de literatuurgeschiedenispagina ‘Zingen in de Middeleeuwen’) terwijl bij handschriften de tekst meestal plompverloren begint. Wat is de functie van zo’n titelpagina en waarom hebben drukkers deze ‘uitgevonden’?

Belangstelling en nieuwsgierigheid opwekken bij de gerichte doelgroep. 

Van den vos Reynaerde:

1.

- Waar blijkt in het tekstfragment dat Reinaert een doortrapte schurk is?

Direct aan het begin, waar Reinaert Tibeert door het bespotten van zijn aarzeling zover

krijgt om zichzelf het oordeel aan te doen. Voorts in het vervolg, waar Reinaert Tibeert

in zijn doodsnood bespot.

- Welke twee tegenstrijdige gevoelens maakt Reinaert bij de lezer/luisteraar los?

De ene keer wekt hij bewondering voor zijn slimheid en de andere keer roept hij weer afschuw op door de manier waarop hij andere te grazen neemt.

2. De prent van Fokke ende Sukke bij deze pagina verwijst naar de eerste zin van de Reinaert 'Willem die Madocke maecte'. Leg uit hoe de humor in deze grap in elkaar steekt.

De eerste zin van Reinaert luidt: ‘Willem die Madocke maecte’. Maecte betekend schrijven en Madockee moet dus een tekst zijn. Volgens de prent is Madocke een ingewikkeld apparaat dat door Willem ‘gemaakt’ moet worden. ’Gemaakt’ betekent in dit geval repareren. Zo wordt er een nieuwe betekenis aan gegeven.

 

Rederijkerij:

1.

- Welke rol speelden rederijkers bij officiële gelegenheden in de stad?

Rederijkers hielpen veel bij de organisatie en uitvoering van bijvoorbeeld processies. Ze hielpen bij belangrijke gelegenheden, rederijkers probeerden mensen aan zich te binden door een rol te spelen in de propaganda voor de eigen stad.

- Waarom en hoe probeerden steden rederijkers aan zich te binden?

Stadsbesturen zagen het belang in van rederijkers, De rederijkers konden een rol spelen bij de propaganda voor de eigen stad. De stad wilde haar invloed laten zien en benadrukte de goede verhouding met de vorst door middel van rederijker de politieke boodschap te brengen. Ze deden dan ook hun best om rederijkers aan zich te binden.    

2 Rederijkers waren dol op wedstrijden. De kaart voor zo’n wedstrijd beschreef aan welke eisen de deelnemers moesten voldoen. Schrijf zelf een kaart voor een gedichtenwedstrijd. 

Geachte deelnemers,

Er gaat een geweldige gedichtenwedstrijd plaatsvinden op het stadsplein voor het stadshuis. Op 2 januari zal de gedichtenwedstrijd van start gaan. Het gedicht moet uit minimaal dertig woorden en maximaal tachtig woorden bestaan. Het onderwerp van het gedicht is geld. De winnaar wint een mooi huis aan het water. Tot bij de wedstrijd!

Met vriendelijke groeten,

Dennis Pool (de organisator)